El Kindi Kimdir? Hayatı ve Eserleri Nelerdir ?

İslam dünyasının en büyük filozoflarından biri olan ve Orta Çağ Avrupa’sının, kendisini ‘’ Alchindus’’ olarak tanıdığı El Kindi; Platon ve Aristo gibi felsefenin dev isimlerinin çalışmalarını bir sentez haline getirdi. Bilginin ilk basamağının ‘’akıl yürütme’’ olduğunu savunan Kindi, felsefenin yöntemini ispat etme, ispatın hedefini maddeyi şekillendiren ve anlamlandırılan özleri anlama, felsefenin amacını ise Tanrı’ya ulaşma olarak açıkladı.

İzafiyet Teorisini ilk bulan kişi olan Kindi, akla büyük bir önem veren Meşşai felsefe akımını başlattı. Farklı alanlarda üç yüze yakın eser yazan Kindi’nin, on yedi eseri Latinceye, dördü de İbraniceye tercüme edildi.

Bugün Suudi Arabistan sınırları içerinde yer alan Kufe’de 800 yılı civarında asil bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. Babası, dönemin İslam halifesi Harun Reşid’in yanında çalışan bir memurdu. ensup olduğu kabile, sonrada Müslümanlığı seçerek Kufe’ye yerleşmiş bir kabileydi. Dedesi bu kabilenin lideri olan El Kindi’nin babası da uzun süre Kufe valiliği görevinde bulund.

Kindi, ilk olarak Kufe ve Basra’da dil ve edebiyat alanında eğitim gördü. El Memun, El Mutasım ve El Mütevekkil ile aynı dönemde yaşayan Kindi, Abbasi Halifesi Memun’un 830 yılında kurduğu Beytü’l-Hikme’ye girdi. Burada tercüme heyetinde yer alan Kindi, Yunan ve Hint kültüründen, özellikle felsefe alanındaki eserleri Arapçaya tercüme etti. Bu dönemde tercümelere kendi fikirlerini de eklyerek, kendine ait eserler de ortaya koymaya başladı. Yunan kuru nazariyeciliğini reddederek, düşünce sistemini matematiksel bir temele oturttu ve yeni fikirler ürett,. Mütevekkil tarafından ise hatta olarak görevlendirildi. Ebu Ma’şer Ca’fer bin Muhammed Belhi, Hasneveyh, Naftuye gibi bilim adamlarını yetiştirdi.

Mutezile mezhebi mensupları tarafından desteklenen Kindi, Mütevekkil iktidarında saraydan ve Beyt’ül Hikme’den uzaklaştırıldı ve kitaplarına el konuldu. El-Mutamid’in hükümdarlığı döneminde 873’te öldü.

El Kindi İki Yüz Yetmiş Yedi Eser Kaleme Aldı

El Kindi, bir filozof olmanın yanı sıra bir matematikçi, fizikçi, astronom, doktor ve coğrafyacıydı. Felsefeden tıbba, matematiktten astronomiye, ilahiyattan siyasete, psikolojiden diyalektiğe, astrolojiden kehanete ve optikten kimyaya kadar yirmi ayrı dalda olmak üzere tam 277 eser kaleme almıştı. Eserlerinden dolayı Arapların filozofu olarak anıldı. 

El Kindi Hangi Alanlarda Çalışmalar Yürütmüştür?

Matematik : Sayı sistemi üzerine 4 kitap yazdı ve modern aritmetiğin temelini attı. Astronomi ile ilgili çalışmalarında küresel geometriye de katkıda bulundu. Açıların pergelle ölçülmesi fikrini ilk defa o ortaya attı.

Fizik ve Kimya: Bazı metallerin değerli metallere dönüştürülebileceği fikrine karşı çıkarak kimyasal reaksiyonların elementlerde transformasyona yol açamayacağını savundu. Fizik alanında da gometrik optiğe katkı sağlayan Kindi, bu alanda bir kitap yazdı. Işığın yayılmasının zamanla sınırlı olmadığını keşfetti. Görme olayının,gözden koniksel olarak dağılıp genişleyen ve eşyayı saran ışık demeti sayesinde meydana geldiğini buldu. Sıvıların özgül ağırlıklarını hesapladı. Çekim ve düşme konularıyla alakalı deneyler yaptı.Hava tahminleri üzerine de çalışmalarda bulunarak bu konuda eserler yazdı. Bütün varlıkların fiziki olaylarının izafi olduğunu, zaman, mekan ve hareketin birbirlerinden bağımsız olmadıklarını ve hepsinin birbirine bağlı izafi olaylar olduğunu ortaya koyarak, Einstein’dan asırlar önce İzafiyet Teorisi’ni açıkladı. Cismin zamanla, zamanın cisimle, mekanın kareketle, hareketin de mekanla ve dolayısıyla hepsinin birbiriyle bağlantılı olduğunu ve müstakil olmadıklarını ve birbirlerine karşı bir önceliklerinin bulunmadığını savundu.

Tıp : O dönemde bilinmekte ve kullanılmakta olan tüm ilaçların, uygulanması gereken dozlarını belirledi.
Müzik : Armoni üretmek için bir araya getirilen çeşitli notaların her birinin belirli bir perdeye sahip olduğunu buldu. Perdesi çok düşük veya yüksek olan notalar kulağa hoş gelmediğinden armoninin derecesinin notaların frekansına bağlı olduğunu öne sürdü. Aynı zamanda bir ses çıkarıldığında, bunun havada kulak zarına çarpan dalgalar oluşturduğunu keşfetti. Perdenin belirlenmesi üzerine bir terkim usulü içeren bir kitap yazdı.

El Kindi İslam Felsefesinin Temellerini Atanlardan Biri Oldu.
İslam’da felsefenin, onunla birlikte başladığı kabul edilen El Kindi, kendisinden bir asır sonra gelerek düşüncelerini geliştiricek olan Farabi ve İbn-i Sina ile birlikte İslam dünyasında felsefe kültürünü kuran kişiler olarak kabul edildi.

Akılcılığın, asla din ile çatışma halinde olmadığını, aksine uyumlu olduğuna dile getirdi. Din ile akıl çalıştığı yerlerde dini tercih etti. Buna gerekçe olarak da, hikmetini akıl anlamasa bile ilahi kaynaklı olan dinin her zaman doğru olmasını gösterdi. Aklın, insan kaynaklı olduğundan yanılmaya ve hata yapmaya her zaman müsait olduğunu kaydetti.
Kainatın Allah’ın hür iradesiyle sonrada yaratıldığını; bu açıdan da sonlu ve sınırlı olduğunu, Allah’ın ontolojik manada ancak menfi şekilde mümkün olabileceğini öne sürdü.
Bilgi teorisinde Aristocu fikre yakın olan Kindi, hislerin ancak cüz’i ve maddi suretler idrak edebileceğini; aklın ise makul alemi kavrayarak külli suretleri anlayabileceğini savundu. Ruhu ve nefsi, cismi olmayan bir cevher olarak tarif etti. Ahlak sahasında ise İslam ahlakıyla Eflatun ve Stoacı ahlakı uzaklaştırmaya çabaladı.
El Kindi’nin Eserlerinin Konuları Nelerdir ?
Toplam yirmi farklı alanda sayısız eser kaleme alan Kindi’nin eserlerinin konulara göre dağılımı şu şekildedir;

Astronomi: 16
Aritmetik: 11
Geometri: 32
Tıp: 22
Fizik: 12
Felsefe: 22
Mantık: 9
Psikoloji: 5
Müzik: 7
Bunların yanı sıra çeşitli biyografiler kaleme aldı; gelgitler, astronomi ile ilgili cihazlar, kayalar, değerli taşlar hakkında kitaplar yazdı.

Kaynak: https://www.bilgio.net/el-kindi-kimdir-hayati-ve-eserleri-nelerdir/

Kindi veya tam adıyla Ebū-Yūsuf Ya’kūb ibn Ishāk el-Kindī. (801?-866?). Ortaçağ Avrupası'nda "Alchindus" adıyla tanınan, ilk İslam filozofudur. Felsefesinde, Platon, Aristoteles ve Plotinus'un görüşlerinin bir sentezini yapmıştır. Felsefenin yönteminin kanıtlama, kanıtlamanın hedefinin maddeye biçim kazandıran özleri bilmek, felsefenin amacının ise Tanrı'ya erişmek olduğunu öne süren El-Kindi'ye göre, felsefi bilginin ilk basamağı akıl yürütmedir. İnsanın akılyürütme yoluyla adım adım basitten bileşiğe ve en yetkin olana doğru yükseldiğini öne süren filozof, varlığa akılcı bir açıdan yaklaştığı için, Tanrı'nın özüne ait sıfatları inkar etmiştir. Tanrı'nın sıfatlarının ancak olumsuz bir biçimde bilinebileceğini savunan El-Kindi'ye göre, Tanrı mutlak Bir'dir. Mutlak varlık olması nedeniyle, Mutlak Bir'in şekli, niteliği, niceliği, maddesi yoktur ve O göreli bir varlık değildir.
Soylu bir ailenin çocuğu olarak Kûfe'de doğdu. Dedesi Eş'as, Güney Arabistan'ın en büyük kabilelerinden biri olan Kinde'nin hükümdarıydı. Müslüman olduktan sonra kabilesinin ileri gelenleriyle Kûfe'ye yerleşmişti. Babası İshak b. es-Sabbah yıllarca Kûfe valiliği yaptı.
Küçük yaşta babasını yitirdi. Çocukluk ve ilk gençlik yılları Kûfe ve Basra'da geçen Kindî, geleneksel temel eğitimden sonra dil ve edebiyat alanında eğitim gördü. Halife Me'mun'un 830'da kurduğu Beytü'l-hikme'deki bilginler topluluğu arasında yer aldı. Mutezili devlet yöneticilerinden destek gören Kindi Ehl-i Sünnet yanlısı Mütevekkil-Alellah'ın iktidarında saraydan uzak kaldı. 
Kindi felesfeden tıbba, matematikten astronomiye, ilahiyattan siyasete, psikolojiden diyalektiğe, astrolojiden kehanete ve optikten kimyaya kadar yirmi ayrı dalda eser vererek sayıları 277'yi bulan bir külliyat oluşturmuştur.
Akla büyük bir yer veren Meşşai felsefe akımını ilk başlatan kişi de olan Kindi'nin 17 eseri Latince'ye, 4'ü İbranice'ye tercüme edilmiştir.Ayrıca izafiyet teorisini bulan ilk kişidir.
El Kindi'nin EserleriBilimin hemen her sahasında eser bırakan El-Kindi'nin büyüklü küçüklü 270'in üzerinde eseri olduğu tespit edilmiştir. Fakat bunların büyük bir kısmı ne yazık ki günümüze kadar gelememiştir. Günümüze kadar ulaşan eserlerinden en önemlilerinin birkaçı ise şunlardır:
- Risale fil Akl 
- Risale fi Mahiyyetin Nevmi ver Rüya. 
- Risale fil Cevahiril Hamse. 
- Risale fil illetis Selci vel Berdi vel Berki ves Savaiki ver Radi vez Zemherir. 
- Risale fiş Şuaat. 
- Risale fi İhtiyaratil Eyyam. 
- De İntellecto Secondum Aristoteles et Platonem. 
- Risale fi İhtilafil Manazır. 
- Fi Marifeti Kuval Edviyetil Murekkebe.
Hazırlayan: Sosyolog Ömer YILDIRIM 
Kaynak: Ömer YILDIRIM'ın Kişisel Ders Notları. Atatürk Üniversitesi Sosyoloji Bölümü 1. Sınıf "Felsefeye Giriş" ve 2., 3., 4. Sınıf "Felsefe Tarihi" Dersleri Ders Notları (Ömer YILDIRIM); Açık Öğretim Felsefe Ders Kitabı

Share: